تی72 از بدو تولید مورد توجه ارتش سرخ قرار گرفت و به سرعت وارد پیکره زرهی آن ارتش و نیروهای پیمان ورشو شد . این تانک به جز کشورهای بلوک شرق در بسیاری از کشورهای جهان مورد استفاده قرار گرفت ( بیش از 28 کشور ) . بعضی از کشور های دنیا نظیر ج ا ایران ، لهستان ، هند ، چک اسلواکی سابق و ... ترجیح دادند این تانک را تحت امتیاز روسیه در داخل تولید کنند .
جثه و ارتفاع تانک تی72 نسبت به تانکهای خانواده تی ( سری های تی54 ، 55 ، 64 ) کمتر است ( داشتن ارتفاع کم و جثه کوچک برای تانک مزیت بزرگی محسوب میشود و احتمال هدف قرار گرفتن و اصابت گلوله و موشک به آن کاهش میابد ) . طراحی و ساخت آن دقیق و ساده بوده و قیافه معمولی و شبیه به تانکهای قبلی سری تی دارد . این تانک میتواند مقدار قابل ملاحظه ای سوخت و مهمات را حمل کند . تی72 جزو تانکهای متوسط به حساب می آید و از نظر ظاهری شباهت زیادی به تی64 دارد ، تحرک آن نسبت به تی62 زیاد تر ولی با تی64 فرق زیادی نمیکند ، زره چند لایه آن قابلیت بهتری نسبت به تی62 و 64 دارد ، البته در نهایت تی72 در مقایسه با تانکهای سری قبل برتر است .
موتور : موتور تانک از نوع دیزل V-12 با قدرت 840 اسب بخار است ، یکی از ایراد های عمده تی62 لرزش زیاد بدنه آن بود که موجب خستگی خدمه میشد ، این ایراد در تی72 با گرفته شدن لرزش ها وجود ندارد ، این موتور میتواند با چند سوخت ( گازوییل ، نفت ، بنزین ) کار کند . تی72 آبی خاکی بوده و میتواند با نصب تجهیزات ویژه ( لوله تنفس ) مدت 20 دقیقه در زیر آب به حرکت خود ادامه دهد ، موتور V-12 قابلیت شلیک توپ در حال حرکت و تولید استتار دود را بخ تی72 می افزاید . برای افزایش برد عملیاتی و گشت زنی محل ، نصب دو مخزن خارجی سوخت هرکدام با ظرفیت 200 لیتر در قسمت عقب تانک تعبیه شده .
دستگاه تعلیق : وظیفه دستگاه تعلیق گرفت نیرو از چرخ خورشیدی جهت به حرکت در آوردن تانک است . دستگاه تعلیق این تانک شامل دو رشته شنی ، دو عدد چرخ تنظیم شنی ، دوازده عدد چرخ جاده ( هرزه گرد بزرگ ) و شش عدد چرخ نگهدارنده شنی ( هرزه گرد کوچک ) میباشد . این تانک مجهز به تیغه برف روب بوده و غلتک و خیش مین روب هم روی آن نصب میشود .
زره : این زره چند لایه و مقاوم میباشد . زره واکنشی نصب شده بر روی تی 72 ام وتی72 ام یک در برابر آتش توپ 105 میلیمتری تانک آبرامز تا فاصله 2000 متری مقاوم است . مدل های جدید تر تی 72 به مسافت یاب لیزری مجهز و احتمالا در برابر ضربات مستقیم آتش تانک آبرامز از فاصله کمتر از 2000 متر هم مقاومت میکند . قطر این زره چند لایه در کمترین ضخامت 80 میلیمتر و در بیشترین ضخامت به 280 میلیمتر میرسد .
جنگ افزار : توپ تانک 125 میلیمتری بدون خان بوده و توانایی گردش 360 درجه را دارد . در این تانک نفر گلوله گذار وجود ندارد و عمل گلوله گذاری توسط دستگاهی انجام میشود که در داخل و عقب برجک قرار گرفته و به صورت چرخشی کار میکند . مهمات مصرفی این تانک متنوع بوده و شامل گلوله های ثاقب ، آتشزای شدید ، موشکهای ATGM و ... میباشد . توپ تی72 قدرت نفوذ در زره تانک آبرامز از فاصله یک کیلومتری دارد . تیر بار 62/7 میل هم محور لوله توپ نیز به اختیارات آتش توپچی می افزاید . برای مقابله با اهداف پرنده نیز تیربار 12/7 میل بر روی برجک تانک با توانایی مجزای گردش 360 درجه قرار گرفته شده است .
دوربین دید در شب k13-491 به منظور دید شبانه و پرتاب موشک تعبیه شده که البته در یک زمان نمیتوان برای هر دو منظور از آن استفاده کرد . پرتوافکن مادون قرمز بر روی برجک و در سمت راست توپ میباشد ( بر خلاف تی 64 که پرتوافکن در سمت چپ قرار گرفته ) .
این تانک دارای سیستم آشکار سازی رادیواکتیو بوده و سراسر بدنه آن هم یک آستر ضد رادیواکتیو قرار گرفته ( به جز برخی مدلهای صادراتی ) . همچنین فیلتر تصفیه هوای ورودی به تانک از عوامل شیمیایی ، میکروبی و رادیواکتیو دستگاه تولید فشار دارد ، و دستگاه تولید فشار با تولید فشار زیاد هوای تصفیه شده درون تانک در منطقه آلوده از ورود هوای بیرون به داخل تانک جلوگیری میکند .
انواع مدلهای تی72 :
تی72 آ : این مدل تفاوت زیادی با سایرین دارد که شامل پرتاب کننده های نارنجک دودزا ، صفحات محافظ شنی و ... است . داخل تانک مقداری متفاوت و زره آن ضخیم تر بوده که مختصری وزن تانک را افزایش میدهد .
تی72 بی : زره قسمت جلویی برجک ضخیم میباشد .
تی72 بی کی : با نصب تعدادی بیسیم اضافه به عنوان تانک فرماندهی مورد استفاده قرار میگیرد .
تی72 بی ام : زره آن دومین نسل زره واکنشی KONTAK-5 با مواد منفجره فعال مانند تی90 است . ( این سیستم در تانکهای صادراتی نیز وجود دارد )
تی72 ام : توسط لهستان و چک اسلاواکی سابق مورد استفاده قرار گرفت . تفاوت عمده آن با سایر تی72 ها در برجک و مسافت یاب آن است.
تی72 ام 1 : مدل روسی صادراتی تی72 بوده و از تی72 ام اقتباس شده است . مدلهایی از آن که زره واکنشی در آن به کار رفته به نام تی72 ای وی و تی72 ام 1 وی میشناسند . در بسیاری از کشور ها تی72ام و تی72ام 1 وجود دارد . برخی از کشور های این تانک ها را اطلاح و ارتقا داده اند . تی72ام 1 پرتاب کننده های نارنجک دود زا و محافظ شنی ندارد ولی مسافت یاب و زره قابل قبولی دارد .
تی72 اس : این مدل ارتقا داده شده تی72 ای میباشد که به کشورهای دیگر صادر شده است . این مدل را با تی72 بی ام میتوان مقایسه کرد . البته زره جلویی تی72اس احتمالا کمتر از تی72بی ام است ولی تمامی تی72 اس ها مجهز به زره واکنشی هستند .
تی72 بی وی : به زره واکنشی در بدنه و برجک مجهز است .
تانکهای تی90 و تی80 جایگزینی برای تی72 ها محسوب میشوند .
کشورهای زیر تی72 را به کار گرفته اند :
ج ا ایران – ارمنستان – آنگولا – الجزایر – آذربایجان – اوکراین – ازبکستان – اسلاواکی – بوسنی – بلاروس – بلغارستان – ترکمنستان – تاجیکستان – ج چک – سوریه – روسیه – رومانی – عراق – قرقیزستان – قزاقستان – کرواسی – گرجستان – مجارستان – لهستان – لیبی – فنلاند – هلند – ایالات متحده آمریکا ( آن را کنار گذاشته است ) و یوگسلاوی
نظرات شما عزیزان: